آموزش نحوه جوجه کشی طبیعی و مصنوعی شترمرغ

اصول جوجه کشی از تخم نطفه دار شترمرغ

در میان پرنده های مختلف اهلی و زینتی، تخم نطفه دار شترمرغ تحت شرایط دما و رطوبت خاص رشد میکند. تخم شترمرغ، وزن سنگین و پوسته ضخیمی دارد. همچنین تخم شترمرغ حاوی مقدار زیادی آب می باشد که در دوران ستر باید حد خاصی از این آب به شکل رطوبت از تخم ها خارج شود. این ویژگی باعث شده تا دستگاه جوجه کشی شترمرغ فقط برای این پرنده کاربرد داشته باشد. از این رو جوجه کشی شترمرغ با دستگاه مخصوص این پرنده انجام میگیرد. در این نوشته از فروشگاه چیکن هچ به بحث در مورد نحوه جوجه کشی طبیعی و مصنوعی شترمرغ پرداخته ایم.

دوره جوجه کشی شترمرغ چند روز است؟

شترمرغ دوره جوجه کشی طولانی تری نسبت به دیگر ماکیان دارد. متوسط دوره جوجه کشی این پرنده غول پیکر، 42 روز میباشد. اما این مدت زمان برای شترمرغ استرالیایی تا 50 الی 56 روز نیز می تواند ادامه پیدا کند. در برخی از نژادهای شترمرغ نیز دوره جوجه کشی فقط 35 روز می باشد. لازم به ذکر است که دوره جوجه کشی شترمرغ و زمان خروج جوجه ها از تخم، بسته به میزان حرارت و رطوبت دستگاه میتواند زودتر و یا دیرتر از زمان مقرر اتفاق بیافتد.

بررسی میزان نفوذ پذیری تخم شترمرغ

همان طور که می دانید تخم شترمرغ پوسته بسیار سفت و سختی دارد. در جوجه کشی شترمرغ، تخم ها باید مقداری از وزن خود را از دست بدهند. بنابراین میزان نفوذپذیری تخم بسیار مهم خواهد بود. پوسته برخی از تخم های نطفه دار شترمرغ، نفوذ پذیری بالایی دارند. در مقابل برخی از تخم ها نیز هستند که میزان نفوذپذیری آنها بسیار پایین است.

در طول جوجه کشی شترمرغ، تبادل گازها نظیر دریافت اکسیژن و دفع دی اکسیدکرین و یا از دست دادن رطوبت و … از طریق پوسته تخم و منافذ آن انجام می گیرد. بنابراین میزان نفوذ پذیری پوسته رابطه مستقیمی با رشد جنین داخل تخم خواهد داشت. در صورتیکه میزان نفوذ پذیری پایین باشد، تخم های شترمرغ وزن کمتری از دست خواهند داد و جوجه ها به اندازه کافی اکسیژن دریافت نخواهند کرد.

اگر میزان نفوذپذیری تخم شترمرغ بالا باشد، تخم رطوبت زیادی از دست خواهد داد که این امر منجر به کاهش بیش از حد وزن و دهیدراته شدن جوجه داخل تخم میشود. این مشکل با افزایش رطوبت نسبی داخل دستگاه جوجه کشی قابل جبران میباشد. تخم هایی که دچار ترک مویی و یا سوراخ های ریز هستند، مطمئنا نفوذ پذیری بالایی خواهند داشت. این نوع تخم ها همچینین در معرض انواع آلودگی های میکروبی و ویروسی نیز هستند و میزان آلوده شده آن ها بالا می باشد.

جوجه کشی طبیعی شترمرغ

در جوجه کشی طبیعی، شترمرغ ماده بعد از جفت گیری، شروع به تخمگذاری و جوجه کشی از آنها میکند. یک شترمرغ ماده بالغ در فصل جفت گیری به طور متوسط 15 الی 20 عدد تخم میگذارد. همچنین این پرنده قادر است به طور متوسط از 15 عدد تخم نطفه دار به صورت همزمان و یکجا جوجه کشی کند.

در جوجه کشی طبیعی، علاوه بر شترمرغ ماده، گونه نر نیز در روند جوجه کشی نقش مهمی ایفا میکند. شترمرغ نر معمولا شب هنگام وظیفه خوابیدن بر روی تخم های نطفه دار را عهده دار میشود. در طبیعت پرنده نر و ماده به نوبت بر روی تخم ها می خوابند و هر یک در غیاب دیگری مسئولیت جوجه کشی و یا تهیه غذا را بر عهده میگیرد. اما در امر پرورش شترمرغ، گونه ماده تقریبا در کل دوره جوجه کشی بر روی تخم ها می خوابد. زیرا او دغدغه تهیه غذا ندارد و از طرف پرورش دهنده خود به خوبی تغذیه میشود.

در جوجه کشی طبیعی، شترمرغ ها به صورت غریزی تخم را در طول روز می چرخانند تا جنین به غشای داخل تخم نچسبد. در طول چرخش، شترمرغ مولد سعی میکند که برخی از تخم ها را به مرکز لانه هدایت کند. شترمرغ ها پرنده های باهوشی هستند، آنها می توانند تخم های بیگانه را تشخیص دهند و آنها را از لانه بیرون بیاندازند. به نظر می رسد که شترمرغ ماده به صورت غریزی میتواند وضعیت نطفه های درون تخم را تشخیص دهد. چرا که او تخم های ضعیف تر را که شانس کمتری برای جوجه شدن دارند، در لایه های بیرونی قرار میدهد. او با این کار تخم های نطفه دار قوی و سالم را در وسط لانه نگه می دارد تا به خوبی بتواند به آنها گرما منتقل کند. برای همین تخم هایی که در وسط قرار دارند معمولا بیش از 90 درصد مواقع به جوجه تبدیل میشوند. اما تخم هایی که در لایه بیرونی تر قرار میگیرند در بیشتر موارد به جوجه تبدیل نمیشوند.

دما و رطوبت لانه شترمرغ

نکته قابل توجه در جوجه کشی طبیعی شترمرغ، دما و رطوبت لانه می باشد. شترمرغ ها ترجیح میدهند که در مکان های خنک با رطوبت نسبی 40 درصد جوجه کشی را انجام دهند. آنها با انتقال گرمای بدن خود به سطح پوسته ها، دمای مرکزی تخم ها را در محدوده 34 الی 36 درجه سانتی گراد نگه می دارند. در جوجه آوری طبیعی شترمرغ، این پرنده ممکن است در روزهای آخر به هچ جوجه ها و خروج آنها از تخم کمک کند. همان طور که ذکر شد پوسته تخم شترمرغ بسیار سخت است و اگر در زمان هچر به حد کافی نرم نشده باشد، جوجه توانایی خروجی از آن را نخواهد داشت و به احتمال زیاد خفه خواهد شود.

شترمرغ در این مواقع با نوک زدن به تخم سعی میکند که بر روی پوسته شکاف ایجاد کند. این شکاف مانع خفه شدن جوجه ها شده و کار خروج از تخم را برای آنها راحت تر میکند.

جوجه کشی مصنوعی شترمرغ

جوجه کشی مصنوعی شترمرغ را فقط می توان با دستگاه جوجه کشی شترمرغ انجام داد. سایر آنکوباتورها قادر به جوجه کشی از تخم نطفه دار شتر مرغ نیستند. بنابراین در مرحله اول باید دستگاه مخصوص این پرنده را فراهم نمود. همچنین در جوجه کشی مصنوعی شترمرغ، امکان ستر و هچر با هم در یک دستگاه ممکن نیست.

سود جوجه کشی از شترمرغ چقدر است ؟

در جوجه کشی و پرورش شتر مرغ اگر تسلط کافی به حرفه جوجه کشی داشته باشید ،  سرمایه شما در عرض 50 روز برمیگردد.

غربالگری تخم های نطفه دار شترمرغ

در زمان انتخاب تخم های نطفه دار شترمرغ برای جوجه کشی باید به موارد زیادی دقت شود. در ابتدا تخم های نطفه دار مد نظر بایستی شکل و اندازه طبیعی داشته باشند. تخم هایی که دچار ترک مویی و یا شکاف و سوراخ هستند، بیشتر در معرض بیماری و آلودگی قرار دارند و معمولا به جوجه تبدیل نمیشوند. همچنین سن تخم های مورد استفاده برای جوجه کشی باید کمتر از  6 روز باشد و گله مولد نیز باید سالم باشد. برای نگه داری از تخم نطفه دار شترمرغ ابتدا باید آنها را ضدعفونی کرد و در دمای 15 الی 18 درجه با رطوبت نسبی 40 درصد از آنها محافظت نمود.

در جوجه کشی مصنوعی شترمرغ باید دستگاه مورد استفاده در یک محیط جداگانه با رطوبت و دمای کنترل شده قرار گیرد. با توجه به اینکه تخم های نطفه دار شترمرغ در زمان ستر نیاز به دفع رطوبت دارند، رطوبت اتاق جوجه کشی باید پایین باشد. معمولا استفاده از یک کولر گازی با قابلیت رطوبت گیری در اتاق جوجه کشی توصیه میشود. همچنین بهتر است که برای تهویه اصولی هوای داخل دستگاه یک کانال هوایی ایجاد نمود تا هوای داخل دستگاه به خوبی تخلیه شود. در صورتیکه فاصله کانال کشی زیاد است استفاده از یک فن می تواند مانع افت سرعت تخلیه هوای داخل دستگاه شود.

تجهیزات لازم برای جوجه کشی از شتر مرغ کدام است ؟

یکی از مهم ترین تجهیزاتی که در یک مزرعه پرورش شتر مرغ لازم دارید ، دستگاه جوجه کشی شتر مرغ است که در انتخاب آن باید دقت کافی داشته باشید.

آماده سازی دستگاه جوجه کشی قبل از قرار دادن تخم های نطفه دار

دستگاه جوجه کشی مورد استفاده باید قبل از قرار دادن جوجه ها تست شده باشد. در حقیقت سیستم های مختلف دستگاه همچون کنترلر، سنسورهای دما و رطوبت، فن ها و … باید بدون نقص کار کنند. همچنین بدنه داخلی و بیرونی دستگاه باید به طور کامل ضدعفونی شده باشند و هیچ نوع آلودگی در داخل آن باقی نمانده باشد.

قبل از انتقال تخم های نطفه دار به داخل دستگاه ابتدا تخم ها را به مدت دو ساعت در دمای اتاق (25 الی 28 درجه) نگه دارید. همچنین دمای دستگاه را ابتدا بر روی 30 درجه تنظیم کنید و پس از انتقال تخم ها به داخل آن به تدرجی دما را تا حد مطلوب افزایش دهید. این کار مانع شوک دیدن و تضعیف نطفه درون تخم ها میشود.

تنظیم دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی شترمرغ

در جوجه کشی شترمرغ، تنظیمات دما و رطوبت تابع کاهش وزن تخم های نطفه دار می باشد. بنابراین پرورش دهنده با توجه به میزان وزن از دست رفته تخم ها باید مقادیر دما و یا رطوبت را کاهش و یا افزایش دهد. پرورش دهنده باید هر هفته به صورت مرتب عمل وزن گیری تخم ها را انجام دهد. به طور متوسط تا زمان هچ، تخم نطفه دار شتر مرغ باید 15 درصد از وزن اولیه آن کم شده باشد.

هر هفته نیز تخم ها باید 2 الی 3 درصد، وزن کم کنند. علاوه بر تنظیمات دستگاه فاکتورهایی نظیر سن پرنده مولد، ضخامت پوسته و مدت زمان نگه داری و انبار تخم در کاهش وزن تخم ها تأثیر گذار می باشد.

در روزهای اولیه و دوران ستر رطوبت ایده آل برای تخم های نطفه دار شترمرغ، 20 الی 25 درصد می باشد.

اگر تخم ها هر هفته به اندازه کافی وزن از دست می دهند، نیازی به دستکاری دما و رطوبت دستگاه نیست. اما اگر کاهش وزن تخم ها بیش از اندازه باشد باید رطوبت داخل دستگاه کمی افزایش پیدا کند.

همچنین اگر تخم ها وزن کمتری از دست داده باشند، لازم است که رطوبت داخل دستگاه را کمی کاهش داد.

به طور کلی در زمان ستر دمای مطلوب برای تخم های نطفه دار شترمرغ، 36.5 درجه می باشد. در زمان هچر نیز دما 36 درجه برای خروج جوجه ها مناسب است. رطوبت مورد نیاز در زمان هچ نیز 35 الی 40 درصد خواهد بود.

البته میزان دما و رطوبت باید بر اساس آب و هوای منطقه جغرافیایی، ارتفاع سطح دریا، اندازه تخم ها، فصل جوجه کشی و ظرفیت دستگاه جوجه کشی انجام گیرد.

در جوجه کشی از شترمرغ، درجه حرارت و رطوبت نسبی با هم رابطه معکوس دارند. توجه داشته باشید که افزایش دما باعث میشود تخم ها زودتر به مرحله هچ برسند. همچنین کاهش دما نیز باعث کوتاه شدن دوره جوجه کشی میشود. بنابراین اگر درجه حرارت دستگاه افزایش پیدا کند، رطوبت نسبی باید کاهش داده شود. زیرا در این صورت زمان جوجه کشی کوتاهتر شده و باید تخم ها در مدت زمان کوتاهتر، رطوبت از دست بدهند. برای همین کاهش رطوبت در این شرایط توصیه میشود.

تنظیم دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی شترمرغ با توجه به ظرفیت آن

در دستگاه های جوجه کشی شترمرغی کم ظرفیت و کوچک، معمولا دما و رطوبت را به ترتیب بر روی 36.6 درجه و 20 درصد تنظیم میکنند. اما در ماشین های جوجه کشی بزرگ به دلیل تهویه بیشتر دستگاه، مقدار رطوبت را کمی بیشتر در نظر میگیرند. در ماشین های جوجه کشی صنعتی میزان رطوبت تا 30 درصد نیز برای دوران ستر قابل قبول است.

همان طور که قبلا به آن اشاره شد، تخم های نطفه دار شتر مرغ باید کاهش وزن 13 الی 15 درصدی داشته باشند. کنترل وزن تخم ها هر هفته به همراه کندلینگ باید به صورت مرتب انجام شود.

بر اساس تحقیقات و آزمایشات به عمل آمده، هر 3 درصد تغییر در رطوبت دستگاه به طور متوسط وزن تخم را یک درصد کاهش و یا افزایش میدهد.

در یک دوره تخم گذاری، اندازه تمامی تخم ها یکسان نیست. تخم هایی که سایز بزرگتری دارند، معمولا در رطوبت های پایین بهتر رشد میکنند. در حقیقت در تخم های بزرگ تبادلات گازی کمی کند تر از حالت معمول می باشد. بنابراین برای سرعت بخشیدن به کاهش وزن تخم ها، رطوبت باید پایین باشد. همچنین تخم های نطفه دار بزرگ نیاز به کاهش حرارت دارند. زیرا افزایش حرارت سرعت رشد جنین را افزایش میدهد که در نتیجه آن به اکسیژن بیشتری نیاز خواهد بود. اما در تخم های بزرگ میزان نفوذپذیری اکسیژن کند می باشد.

معمولا تخم های نطفه دار شترمرغ که سایز بزرگتری دارند، درصد هچ پایین تری دارند. مطلوب ترین دما برای این نوع تخم های نطفه دار 35.5 و حداکثر 36 درجه می باشد. در این شرایط هچ تخم ها کمی دیرتر خواهد بود ولی در عوض شانس زنده ماندن جوجه افزایش پیدا میکند.

متوسط وزن تخم های شترمرغ بین 1200 الی 1700 گرم میباشد. تخم هایی که بین 1200 الی 1500 گرم وزن داشته باشند، درصد هچ بیشتری دارند.

در یک سیکل تخمگذاری شترمرغ مطمئنا سایز و وزن تمامی تخم ها یکسان نخواهد بود. اگر بدون توجه به وزن و اندازه از تمامی تخم ها برای جوجه کشی در یک دستگاه استفاده شود، همه تخم ها به یک میزان وزن از دست نخواهند داد.

بنابراین پرورش دهنده ممکن است به خوبی نتواند کاهش وزن همه تخم ها را کنترل کند و درصد هچ پایینی به دست بیاورد. برای همین پیشنهاد میشود که در مرحله غربالگری، تخم هایی که سایز و وزن و خصوصیات ظاهری یکسان و یا اختلاف وزن ناچیزی دارند، با هم در داخل یک دستگاه چیده شوند.

نکات مهم در زمان هچ جوجه شترمرغ

زمان هچ نسبت به دوره ستر از حساسیت بیشتری برخوردار است و باید بیشتر به آن توجه شود. در این زمان که 3 روز آخر جوجه کشی است، جوجه ها برای خروج و شکستن از تخم تلاش میکنند. در زمان هچ، چرخش تخم ها باید متوقف شود. در غیر اینصورت جوجه داخل تخم نمی تواند بر یک نقطه تمرکز کند و تخم را بشکند.

نیاز جوجه شترمرغ ها در زمان هچ به اکسیژن بسیار افزایش پیدا میکند. بنابراین تهویه دستگاه باید بتواند این نیاز آنها را برطرف سازد، در غیر اینصورت جوجه ها خفه خواهند شد. برای اکسیژن گیری بهتر دستگاه لازم است که اتاق جوجه کشی نیز تهویه مناسبی داشته باشد.