روش های تولک بری مرغ (جلوگیری از تولک رفتن بی موقع)

خرید دستگاه جوجه کشی

پر ریزی فصلی مرغ‌ ها معمولاً در پاییز و زمستان رخ می‌ دهد و به عنوان دوره تولک شناخته می‌ شود. در این دوره، مرغ‌ ها پرهای خود را از دست داده و تخم‌ گذاری متوقف می‌ شود. تولک یک فرایند طبیعی است که برای بازسازی بدن مرغ‌ ها، از جمله اسکلت، پرها و تخمدان‌ ها ضروری است. در برخی مواقع، مرغ تخمگذار صنعتی به طور عمدی وارد این دوره می‌ شوند تا تولید تخم افزایش یابد. لازم به ذکر است که تولک رفتن تنها مختص مرغ‌ ها نیست و تقریباً تمامی پرندگان اهلی و زینتی این دوره را تجربه می‌ کنند.

دستگاه جوجه کشی ۹۶ تایی ایزی باتور دو
دستگاه جوجه کشی ۹۶ تایی ایزی باتور دو
» مجهز به سیستم انتخاب پرنده و جوجه کشی اتوماتیک
» دارای سیستم روزشمار جوجه کشی
» برخورداری از بدنه ی عایق و مقاوم

تولک رفتن مرغ یعنی چه؟

تولک رفتن یک پدیده طبیعی در بین پرنده ها می باشد. این پدیده با تغییر در طول روز، نوع تغذیه و شرایط آب و هوایی در ارتباط است. لذا پرریزی و یا لک رفتن طیور میتواند در زمان های مختلفی روی دهد. تولک رفتن ناخواسته یک معضل برای پرورش دهندگان طیور می باشد که باعث قطع تخمگذاری پرنده میشود. گاهی اوقات با یک برنامه نوردهی حتی در طول روزهای بلند نیز مرغ ها دچار پر ریزی میشوند.

دستگاه جوجه  کشی 126 تایی

تولک رفتن مرغ

آیا تولک بری اجباری مرغ های تخمگذار الزامی است؟

در پرورش مرغ بومی به طور میانگین فقط 8 ماه تولید وجود دارد. یعنی مرغ بومی پس از سن 5 الی 5.5 ماهگی که شروع به تخمگذاری میکند حداکثر تا 8 ماه بعد تخمگذاری قابل توجیهی دارد. بعد از آن مرغ تخمگذار بومی از چرخه تولید حذف میشود و گله جوان جایگزین آن می گردد.

مرغ های تخمگذار سفید صنعتی نیز بعد از 4.5 ماهگی وارد دوره تولید شده و حداکثر تا 12 ماه بعد تخمگذاری به صرفه ای دارند. اما عمر اقتصادی مرغ های بومی و یا صنعتی به معنی این نیست که اجبارا بعد از آن باید مرغ وارد دوره تولک شود. بلکه بهترین زمان برای تولک بردن مرغ ها زمانی است که دیگر تولید تخم مرغ با توجه به شرایط بازار صرفه اقتصادی نداشته باشد.

هدف از تولک بردن اجباری مرغ چیست؟

هدف از تولک بری اجباری مرغ‌ ها، افزایش مجدد تولید تخم‌ مرغ است. پس از رسیدن مرغ‌ ها به سن بلوغ، آنها معمولاً به مدت 1 تا 2 ماه در اوج تخم‌گذاری قرار دارند و سپس تولید تخم‌ مرغ کاهش می‌ یابد.

برخی مرغداران با ایجاد شرایط خاص، مرغ‌ ها را وارد دوره تولک می‌ کنند تا از آنها در یک دوره جدید تخمگذاری بهره‌ برداری کنند. تخم‌ مرغ‌ های حاصل از این دوره دوم معمولاً بزرگتر و بازار پسندتر از تخم‌ های دوره اول هستند. دوره تولک معمولاً بین یک تا دوماه طول می‌ کشد.

روش های مختلف تولک بردن مرغ

سه روش اصلی برای تولک بردن مرغ ها ارائه شده است که عبارتند از :

  • شیوه معمولی
  • شیوه کالیفرنیایی
  • شیوه کارولینای شمالی

روش تولک بری معمولی

در این شیوه از زمان شروع تولک رفتن و تا دو هفته پس از تولید دوباره تخم مرغ، صدف را به طور جداگانه به مرغ ها می دهند. دو هفته پس از تولید میزان صدف جیره غذایی مرغ ها به حالت معمول و قبلی برمیگردد. زمان دان خوردن مرغ ها در این روش فقط به یک وعده در روز تبدیل میشود. در جدول زیر به بررسی کامل تر این موضوع پرداخته می شود :

روزدانآبنور
1-2هیچهیچ8 ساعت
34.5 کیلو دان به ازای هر 100 قطعه مرغ مادر تخمگذار

و 6.8 کیلو دان به ازیا هر 100 قطعه مرغ مادر گوشتی

میدهیم
4هیچهیچ
5همانند روز سوممیدهیم
6هیچهیچ
7همانند روز سوممیدهیم
8هیچهیچ
9همانند روز سوممی دهیم
10 الی 6075 درصد دان اصلی به گله میدهیممی دهیم
61مصرف دان تمام وقت همانند روال قبلی تولیدمی دهیم14 الی 16 ساعت

روش تولک بری کالیفرنیایی

این روش ویژه مناطق گرمسیر است و در مناطق معتدل و یا سردسیر نباید از این طریق مرغ ها تو لک بروند. در روش تولک بری کالیفرنیایی مرغ ها با غله خرده شده و با آب تغذیه میشوند. با اجرای این برنامه بعد از روز پنجم بازدهی تولید به صفر می رسد. تولک بری مرغ به روش کالیفرنیایی به شرح جدول زیر است :

روزدانآبنور
1 الی 10هیچمی دهیم8 ساعت
11 الی 28مصرف غلات خرد شده به صورت تمام وقت
29 به بعدمصرف دان آردی و دان دوره تولیدبه صورت تمام وقت16 ساعت

روش تولک بردن کارولینای شمالی

این روش یکی از شیوه های بسیار رایج برای تولک بردن مرغ ها در صنعت مرغداری می باشد که بیشترین تأکید آن بر کاهش وزن مرغ ها می باشد.

روش تولک بردن کارولینای شمالی

تولک بردن مرغ به روش کارولینای شمالی نیز به شرح جدول زیر انجام می شود :

مرحله تولک بریتعداد روز نحوه تغذیه نوردهی 
آماده سازی7 روز قبل از حذف دانتغذیه عادی24 ساعته
حذف دانحدود 14 روزقطع کامل دان تا کاهش وزنادامه نوردهی 24 ساعته
شروع تغذیه مجدد2 روز۴۵ گرم جیره برای هر مرغ در روزکاهش نور به 12 ساعت
جیره بازسازی28 روز۱۵٪ پروتئین و ۲٪ کلسیماز روز 1 تا 21 → 12 ساعت
از روز 21 تا 34 → 13 ساعت
بازگشت به تولیداز روز 35 به بعدجیره دوره تولید14 ساعت ( عادی)

در روش تولک بردن مرغ ها با برنامه کارولینای شمالی قبل از حذف کامل دان، به مدت یک هفته به صورت 24 ساعته برنامه نوردهی اجرا میکنند. پس از حدود 14 روز زمانیکه مرغ ها به اندازه کافی وزن از دست دادند، به مدت دو روز به ازای هر مرغ 45 گرم جیره در نظر گرفته میشود. پس از آن به مدت 28 روز جیره با پروتئین 15 درصد و کلسیم 2 درصد به مرغ ها داده میشود. پس از آن نیز تغذیه مرغ ها به روال قبلی دوره تولید برگردانده میشود.

برنامه نوردهی در این روش نیز بدین شکل می باشد که در طی 3 هفته اول، 12 ساعت نوردهی اعمال میشود. از روز 21 الی روز 34 ام، 13 ساعت نور و از روز 35 ام به بعد برنامه عادی نوردهی (14ساعت) اجرا میشود.

تولک بردن مرغ ها با استفاده ار افزایش روی

اضافه نمودن مقدار بالای روی به تغذیه مرغ ها یکی دیگر از روش های تولک بردن می باشد. در این روش به مدت 5 الی 7 روز تخمگذاری مرغ ها کاملا قطع میشود و تا 3 الی 4 هفته بعد از حذف روی اضافی، مجددا مرغ ها تخمگذاری را شروع میکنند. برای بالابردن روی جیره غذایی از اکسید روی و یا استات روی استفاده میشود.

سایر روش های تولک بردن مرغ

چندین روش دیگر نیز وجود دارد که با تغییر جیره غذایی میتوان باعث تولک رفتن مرغ ها شد. کاهش سدیم جیره به همراه 8 ساعت نوردهی، کاهش کلسیم جیره، استفاده از هورمون های تولید مثلی همچون تزریق 20 میلی گرم پروژسترون به جیره و استفاده از محصولات دارویی از جمله روش های دیگر برای تولک بردن مرغ می باشد. به طور کلی از بین تمامی این روش ها باید روشی انتخاب شود که کمترین اسیب را به پیکر مرغ وارد کند.

دلایل تولک رفتن غیرطبیعی مرغ

گاهی اوقات به دلیل برخی اقدامات مدیریتی نادرست، مرغ های گله به صورت ناخواسته وارد دوره لک میشوند. این دوره همزمان میتواند با دوره پیک تولید و یا زمان گران شدن تخم مرغ مصادف باشد و شرایط را کاملا بر ضد مرغدار رقم بزند.

جلوگیری از تولک رفتن مرغ

کمبود نور:

قطع ناگهانی نور برای ساعت های طولانی و یا کمبود نور مصنوعی در فصل های پاییز و زمستان باعث قطع تخمگذاری مرغ شده و در نتیجه مرغ وارد دوره تولک میشود. البته افزایش بیش از حد نور نیز باعث تولک رفتن مرغ ها می شود. مخصوصا اگر مرغ های تخمگذار، شب هنگام در اثر نور زیاد دچار خواب زدگی شوند، در مدت کوتاهی وارد دوره لک خواهند شد.

کمبود آب:

در بیشتر گله ها یکی از عواملی که باعث تولک زودرس طیور میشود، ناشی از کمبود اب است. لذا همیشه سعی کنید که آبخوری ها را به موقع کنترل نموده و میزان آب داخل آنها را بررسی کنید. گاهی اوقات لوله های انتقال آب در داخل سالن دچار نشتی و یا گرفتگی میشود. در فصل زمستان نیز عواملی همچون برودت هوا میتواند باعث یخ زدگی لوله های انتقال آب شود و در نتیجه طیور به آب دسترسی نداشته باشند.

استرس:

تغییر محل نگهداری، سر و صداهای بلند و ناهنجار، ورود حیوانات شکارچی به داخل گله و … باعث ترس و استرس مرغ ها میشود. استرس یکی از عوامل مهم در قطع تخمگذاری مرغ بوده و در نتیجه مرغ به سرعت تحت شرایط استرس میتواند وارد دوره لک شود.

تغذیه ضعیف:

همانطور که در روش های تولک بری به آن اشاره شد، بسیاری از روش ها از طریق تحمل گرسنگی باعث تولک رفتن مرغ ها میشوند. بنابراین تغذیه ضعیف و ناکافی و تغییر اساسی در جیره غذایی نیز از دلایل مهم تولک رفتن مرغ ها و دیگر طیور میباشد.

اصطلاحات محلی تولک رفتن مرغ

در ایران و مناطق مختلف، اصطلاحات محلی زیادی برای اشاره به «تولک رفتن» پرندگان وجود دارد. این اصطلاحات ممکن است بسته به هر شهر و حتی منطقه خاص آن شهر، متفاوت باشد. در ادامه به برخی از این اصطلاحات تفکیک‌ شده بر اساس برخی شهرها و مناطق اشاره می‌ کنیم:

نام شهر یا منطقهاصطلاحات رایجتوضیحات
تهران و کرجپرکنی، پر زدن“پرکنی” برای ریزش پرهای قدیمی – “پر زدن” برای شروع رشد پرهای جدید
تبریز و آذربایجان شرقیپَر آوری، پرها گم شده ‌اند“پر آوری” برای تولک رفتن و رشد پر جدید – در روستاها، “پرها گم شده‌اند” هنگام ریزش پرها
خراسان (مشهد و اطراف)پَر آوری، پر پاشی“پر آوری” برای دوره تولک –”پر پاشی” برای اشاره به ریزش پرها
لرستان و غرب کشورپَر زدن، پر گرفتن“پر زدن” برای افتادن پرها و آغاز رشد جدید – “پر گرفتن” برای رشد پرهای تازه
کردستانپر شیار شدن، پر گم کردن“پر شیار می‌ شوند” یعنی ورود به تولک – “پر گم کردن” نیز برای همین معنا به کار می ‌رود
خوزستانپر می‌ کوبند، پَر به زمین زدناصطلاحاتی محلی برای بیان ریزش پرها و آغاز تولک
آذربایجان غربی (ارومیه)پَر آواری، پر گم شدنمشابه تبریز – “پر آواری” برای دوره تولک، “پر گم شدن” برای ریزش پرها
کردی (کرمانشاهی)پَر ژواندنبه معنای ریزش پرهای قدیمی و رویش پرهای جدید در زبان کردی کرمانشاهی
بوشهر و جنوب کشورپر به باد دادن، پر کردن“پر به باد دادن” برای ریزش پرها – “پر کردن” برای بازگشت پرهای جدید

سخن آخر

در این مقاله از وبلاگ چیکن هچ در مورد روش های تولک بری مرغ و همچنین نحوه جلوگیری از لک رفتن بی موقع مرغ های تخمگذار بحث کردیم. همانطور که گفته شد دوره لک یک دوره طبیعی و ضروری برای بسیاری از طیور می باشد. اما در پرورش صنعتی طیور زمان بندی دوره لک بسیار مهم بوده و مرغدار باید با تحلیل شرایط بازار تصمیم گیری کند. امروزه برای تولک بردن اجباری مرغ ها بیشتر روش های دارو درمانی مد نظر هستند.

سوالات متداول

در ادامه به سوالات پرتکرار کاربران در این راستا پرداخته شده است که عبارت است از:

بهترین وقت برای تولک بری مرغ تخمگذار چه زمانی است؟

ب طور معمول اقتصادی ترین سن بین 70 الی 80 سالگی است و  حدود 40 هفته بعد به بازار فروش عرضه می شود.

علت تولک بری اجباری مرغ های تخمگذار چیست؟

این نوع تولک برای بازسازی پرها و جوان‌ سازی بافت‌ های تخمدان و لوله رحمی کمک می‌ کند و می‌ تواند طول دوره تولید گله را افزایش دهد. این فرآیند باعث بهبود تولید تخم‌ مرغ، استحکام پوسته و کیفیت سفیده می شود و عموما به دلایل نامبرده شده انجام میگیرد.

تفاوت تولک طبیعی و اجباری مرغ چیست؟

تولک طبیعی معمولاً در پاییز و زمستان رخ می‌ دهد، اما تولک اجباری توسط مرغدار برای افزایش تولید تخم‌ صورت میگیرد.

آیا در دوره تولک، مرغ‌ ها تخمگذاری می‌ کنند؟

خیر، در این دوره تخمگذاری به‌ طور کامل متوقف می‌ شود.

تولک بردن اجباری مرغ‌ ها چه زمانی انجام می‌ شود؟

زمانی که تخمگذاری مرغ‌ ها کاهش یافته و نیاز به افزایش مجدد تولید تخم‌ مرغ وجود دارد.

چه تغذیه‌ ای در دوره تولک مناسب برای مرغ است؟

تغذیه‌ای با پروتئین بالا و مکمل‌ های ویتامینی و معدنی برای تقویت بدن مرغ‌ ها توصیه می‌ شود.

⚠ هشدار : تمامی مطالب نوشته شده در این مقاله به منظور افزایش اطلاعات عمومی می باشد و نباید جایگزین نظر پزشک یا متخصص تلقی شود ⚠

لیست قیمت دستگاه جوجه کشی

نوشته های مشابه

‫16 دیدگاه ها

  1. محمد
    says:

    سلام مرغ که میخواند ولی تخم نمی‌گذارد چه علت دارد؟

    1. دکتر رویا محمدفر
      says:

      سلام دوست عزیز
      مقاله ای که این پایین لینک میدم و مطالعه کنید
      چرا مرغ من تخم نمیگذارد ؟ | دلایل قطع تخم گذاری مرغ و راه های رفع آن

  2. مینا
    says:

    سلام خروسمون ۱۱ ماههشه از یک ماه که هوا سرد شده پرریزی داره و اشتهاشم کم شده و بانگ زدنشم برخلاف قبل خیلی منظم و بی وقت شده
    نمیدونم این تولکه یا بیماری گرفته ؟ لطفا راهنمایی کنید . البته بگم کلا خیلی خروس پراسترسیه

    1. دکتر رویا محمدفر
      says:

      سلام دوست عزیز
      دلایل مختلفی داره فصل پرریزی که این طبیعیه
      پرریزی پس از جفت گیری که ناشی از استرس، تغذیش نامناسبه و بیماری قارچی داره
      الان باید بررسی کنی ببینی کدوم مورد براش صدق میکنه

    2. افسانه
      says:

      سلام من چند تا مرغ و یه خروس دارم از حدود مرداد ماه وارد لک شدن و تا الان که حدود سه ماه میشه همچنان پر ریزی دارن و خوب نشدن. علایم بیماری ندارن و سرحالن تخم گذاریشونم متوقف نشده ولی نسبت به قبل کمتره. با اینکه تغذیه شونو هم بهتر کردم ولی بازم فرقی نکرده. حتی براشون داروی ضد شپش هم اسپری کردم چند نوبت ولی بازم هیچی.
      چقدر طول میکشه ازین فاز بیان بیرون و چیکار کنم خوب بشن

      1. دکتر سیمین یعقوبی
        says:

        سلام افسانه جان
        چه غذایی بهشون میدی؟
        دیگه 3 ماه طول نمیکشه لکشون

        1. افسانه عظیمی
          says:

          سلام دان مخصوص مرغ اسمش plate کامل مرغ هست. سبزیجات و میوه و غذای خونه هم هراز گاهی میدم.

          1. دکتر سیمین یعقوبی
            says:

            چک کن ببین تغییری توی رنگ فضلشون نیس که
            براشون مولتی ویتامین مخصوص طیور تهیه کن و هر ماه دو هفته بریز تو اب آشامیدنی شون تا مصرف کنن

  3. محمد رضا نیری
    says:

    سلام من محمد رضا نیری از استان اصفهان هستم حدودا 350 عدد مرغ دو رگ بوی دارم که به ناگاه و در طول یک هفته وارد لک شده وتولید از روزانه 250 تخم به صفر رسیده و ضرر سنگین در این فصل از سال که قیمت تخم هم بالاست کردم لطفا راهنمایی کنید به چه شکلی و چکار کنم که تخمگذاری مجددا شروع شود.متشکرم

    1. دکتر اسلامی
      says:

      دوست عزیزم
      پرنده ها هر ساله وارد دوره تولک میشن و این فصل برای استراحت و تقویت قوای بدنی اونا لازم
      بنابراین بهتر که با تغذیه و مراقبت صحیح و استفاده از جیره غذایی پروتئین دار و مقوی به پرورش بهتر شون کمک کنی
      معمولا پرورش دهنده های مرغ تخم گذار، با وارد شدن مرغ ها به دوره تولک اونا رو میفروشن تا چنین ضرری رو متحمل نشن

  4. ایمان زارع
    says:

    سلام یه مرغ از نژاد سلطان دارم سنش حدودن 9 ماه هس،از حدودن 20 روز پیش شروع به پر ریزی کرده،خیلی هم گوشه گیر و نسبت به قبل کم اشتها شده،کم تحرک شده و بیشتر میخابه، غذاش هم ذرت و سبوس گندم و کاهو و برنج و پیاز و گوجه هس معمولا. ایا این علائم طبیعیه یا نشونه بیماری هس؟

    1. دکتر اسلامی
      says:

      مکانش گرم باشه و حتما برای تهیه مولتی ویتامین و انتی بیوتیک به داروخانه دامپزشکی مراجعه کنید
      ویتامین و داروها رو بدید تا وضعش بدتر نشده

  5. مهیا
    says:

    سلام وقتتون بخیر مرغ من سنش یک سال هفت ماه و و از هشت ماهگی تخم گذاری کزده الان ده روزه که دیگه تخم نمیزاره و گوشه گیر شده اشتهای خوبی داره ولی از جاش تکون نمیخوره بیشتر تمایل به نشستن داره و رو زمین سرد میشینه با اینکه براش زیر انداز گذاشتم علتش چی میتونه باشه
    در ضمن موش تو حیاطمون دیدم ایا احتمال داره از موش بیماری گرفته باشه

    و مدفوعش روی قسمت اوره یه لایه موکوسی زرد خیلی خیلی کمرنگه …
    ممنون میشم راهنمایی کنید

    1. مهندس رحمانی
      says:

      چه علایمی داره و دان بهش چی میدین

  6. اردک
    says:

    سلام اردک ها هم تو لک میروند

    1. دکتر پوررشید
      says:

      سلام
      بله

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

برای اطلاع از پاسخ به نظر خود، شماره همراه را در کادر زیر وارد کنید.

دکمه بازگشت به بالا