روش های تولک بری مرغ | جلوگیری از تولک رفتن بی موقع مرغ ها

پر ریزی فصلی مرغ‌ ها معمولاً در پاییز و زمستان رخ می‌ دهد و به عنوان دوره تولک شناخته می‌ شود. در این دوره، مرغ‌ ها پرهای خود را از دست داده و تخم‌ گذاری متوقف می‌ شود. تولک یک فرایند طبیعی است که برای بازسازی بدن مرغ‌ ها، از جمله اسکلت، پرها و تخمدان‌ ها ضروری است. در برخی مواقع، مرغ تخمگذار صنعتی به طور عمدی وارد این دوره می‌ شوند تا تولید تخم افزایش یابد. لازم به ذکر است که تولک رفتن تنها مختص مرغ‌ ها نیست و تقریباً تمامی پرندگان اهلی و زینتی این دوره را تجربه می‌ کنند.

دستگاه جوجه کشی ۹۶ تایی ایزی باتور دو

» مجهز به سیستم انتخاب پرنده و جوجه کشی اتوماتیک

» دارای سیستم روزشمار جوجه کشی

» برخورداری از بدنه ی عایق و مقاوم

۷,۶۰۰,۰۰۰ تومان

مشاوره خرید دستگاه

خرید دستگاه جوجه کشی ۹۶ تایی ایزی باتور دو

تولک رفتن مرغ یعنی چه؟

تولک رفتن یک پدیده طبیعی در بین پرنده ها می باشد. این پدیده با تغییر در طول روز، نوع تغذیه و شرایط آب و هوایی در ارتباط است. لذا پرریزی و یا لک رفتن طیور میتواند در زمان های مختلفی روی دهد. تولک رفتن ناخواسته یک معضل برای پرورش دهندگان طیور می باشد که باعث قطع تخمگذاری پرنده میشود.

گاهی اوقات با یک برنامه نوردهی حتی در طول روزهای بلند نیز مرغ ها دچار پر ریزی میشوند. توجه داشته باشید که در زمان تولک رفتن، پرهای بدن مرغ ها به طور کامل دچار ریزش شده و مجددا پرهای تازه رشد میکنند.

آیا تولک بری اجباری مرغ های تخمگذار الزامی است؟

در پرورش مرغ بومی به طور میانگین فقط 8 ماه تولید وجود دارد. یعنی مرغ بومی پس از سن 5 الی 5.5 ماهگی که شروع به تخمگذاری میکند حداکثر تا 8 ماه بعد تخمگذاری قابل توجیهی دارد. بعد از آن مرغ تخمگذار بومی از چرخه تولید حذف میشود و گله جوان جایگزین آن می گردد.

مرغ های تخمگذار سفید صنعتی نیز بعد از 4.5 ماهگی وارد دوره تولید شده و حداکثر تا 12 ماه بعد تخمگذاری به صرفه ای دارند.

اما عمر اقتصادی مرغ های بومی و یا صنعتی به معنی این نیست که اجبارا بعد از آن باید مرغ وارد دوره تولک شود. بلکه بهترین زمان برای تولک بردن مرغ ها زمانی است که دیگر تولید تخم مرغ با توجه به شرایط بازار صرفه اقتصادی نداشته باشد.

هدف از تولک بردن اجباری مرغ چیست؟

هدف از تولک بری اجباری مرغ‌ ها، افزایش مجدد تولید تخم‌ مرغ است. پس از رسیدن مرغ‌ ها به سن بلوغ، آنها معمولاً به مدت 1 تا 2 ماه در اوج تخم‌گذاری قرار دارند و سپس تولید تخم‌ مرغ کاهش می‌ یابد.

برخی مرغداران با ایجاد شرایط خاص، مرغ‌ ها را وارد دوره تولک می‌ کنند تا از آنها در یک دوره جدید تخمگذاری بهره‌ برداری کنند. تخم‌ مرغ‌ های حاصل از این دوره دوم معمولاً بزرگتر و بازار پسندتر از تخم‌ های دوره اول هستند.

در مواقعی که قیمت مرغ‌ های جوان افزایش می‌ یابد، مرغداران به این نتیجه می‌ رسند که نگهداری گله‌ های قدیمی و تولک بردن آنها به صرفه‌ تر است. به همین دلیل، آنها مرغ‌ ها را به اجبار وارد دوره تولک می‌ کنند تا برای دوره دوم تولید تخم‌ مرغ آماده شوند. دوره تولک معمولاً بین یک تا دوماه طول می‌ کشد.

روش های مختلف تولک بردن مرغ

سه روش اصلی برای تولک بردن مرغ ها ارائه شده است که عبارتند از :

• شیوه معمولی
• شیوه کالیفرنیایی
• شیوه کارولینای شمالی

روش تولک بری معمولی:

در این شیوه از زمان شروع تولک رفتن و تا دو هفته پس از تولید دوباره تخم مرغ، صدف را به طور جداگانه به مرغ ها می دهند. دو هفته پس از تولید میزان صدف جیره غذایی مرغ ها به حالت معمول و قبلی برمیگردد.

زمان دان خوردن مرغ ها در این روش فقط به یک وعده در روز تبدیل میشود.

جدول برنامه تولک بردن معمولی

روش تولک بری کالیفرنیایی

این روش ویژه مناطق گرمسیر است و در مناطق معتدل و یا سردسیر نباید از این طریق مرغ ها تو لک بروند. در روش تولک بری کالیفرنیایی مرغ ها با غله خرده شده و با آب تغذیه میشوند. با اجرای این برنامه بعد از روز پنجم بازدهی تولید به صفر می رسد.

جدول تولک بردن مرغ به روش کالیفرنیایی

روش تولک بردن کارولینای شمالی

این روش یکی از شیوه های بسیار رایج برای تولک بردن مرغ ها در صنعت مرغداری می باشد که بیشترین تأکید آن بر کاهش وزن مرغ ها می باشد.

در روش تولک بردن مرغ ها با برنامه کارولینای شمالی قبل از حذف کامل دان، به مدت یک هفته به صورت 24 ساعته برنامه نوردهی اجرا میکنند. پس از حدود 14 روز زمانیکه مرغ ها به اندازه کافی وزن از دست دادند، به مدت دو روز به ازای هر مرغ 45 گرم جیره در نظر گرفته میشود. پس از آن به مدت 28 روز جیره با پروتئین 15 درصد و کلسیم 2 درصد به مرغ ها داده میشود. پس از آن نیز تغذیه مرغ ها به روال قبلی دوره تولید برگردانده میشود.

برنامه نوردهی در این روش نیز بدین شکل می باشد که در طی 3 هفته اول، 12 ساعت نوردهی اعمال میشود. از روز 21 الی روز 34 ام، 13 ساعت نور و از روز 35 ام به بعد برنامه عادی نوردهی (14ساعت) اجرا میشود.

تولک بردن مرغ ها با استفاده ار افزایش روی

اضافه نمودن مقدار بالای روی به تغذیه مرغ ها یکی دیگر از روش های تولک بردن می باشد. در این روش به مدت 5 الی 7 روز تخمگذاری مرغ ها کاملا قطع میشود و تا 3 الی 4 هفته بعد از حذف روی اضافی، مجددا مرغ ها تخمگذاری را شروع میکنند. برای بالابردن روی جیره غذایی از اکسید روی و یا استات روی استفاده میشود. لازم به ذکر است که بالا بردن میزان روی در جیره غذایی در گله های مادری به مدت یک ماه باعث کاهش باروری هم میشود. لذا با توجه به اینکه در این روش درصد تخم های بی نطفه زیاد خواهد بود، در صورت جوجه کشی از این گله، راندمان کمتری به دست خواهید آورد.

سایر روش های تولک بردن مرغ

چندین روش دیگر نیز وجود دارد که با تغییر جیره غذایی میتوان باعث تولک رفتن مرغ ها شد. کاهش سدیم جیره به همراه 8 ساعت نوردهی، کاهش کلسیم جیره، استفاده از هورمون های تولید مثلی همچون تزریق 20 میلی گرم پروژسترون به جیره و استفاده از محصولات دارویی از جمله روش های دیگر برای تولک بردن مرغ می باشد. به طور کلی از بین تمامی این روش ها باید روشی انتخاب شود که کمترین اسیب را به پیکر مرغ وارد کند. در ادامه برخی از مهمترین عوامل که باعث تولک زودرس در طیور میشوند را توضیح میدهیم :

جلوگیری از تولک رفتن مرغ

گاهی اوقات به دلیل برخی اقدامات مدیریتی نادرست، مرغ های گله به صورت ناخواسته وارد دوره لک میشوند. این دوره همزمان میتواند با دوره پیک تولید و یا زمان گران شدن تخم مرغ مصادف باشد و شرایط را کاملا بر ضد مرغدار رقم بزند.

کمبود نور: قطع ناگهانی نور برای ساعت های طولانی و یا کمبود نور مصنوعی در فصل های پاییز و زمستان باعث قطع تخمگذاری مرغ شده و در نتیجه مرغ وارد دوره تولک میشود. البته افزایش بیش از حد نور نیز باعث تولک رفتن مرغ ها میشود. مخصوصا اگر مرغ های تخمگذار، شب هنگام در اثر نور زیاد دچار خواب زدگی شوند، در مدت کوتاهی وارد دوره لک خواهند شد.

کمبود آب: در بیشتر گله ها یکی از عواملی که باعث تولک زودرس طیور میشود، ناشی از کمبود اب است. لذا همیشه سعی کنید که آبخوری ها را به موقع کنترل نموده و میزان آب داخل آنها را بررسی کنید. گاهی اوقات لوله های انتقال آب در داخل سالن دچار نشتی و یا گرفتگی میشود. در فصل زمستان نیز عواملی همچون برودت هوا میتواند باعث یخ زدگی لوله های انتقال آب شود و در نتیجه طیور به آب دسترسی نداشته باشند.

استرس: تغییر محل نگهداری، سر و صداهای بلند و ناهنجار، ورود حیوانات شکارچی به داخل گله و … باعث ترس و استرس مرغ ها میشود. استرس یکی از عوامل مهم در قطع تخمگذاری مرغ بوده و در نتیجه مرغ به سرعت تحت شرایط استرس میتواند وارد دوره لک شود.

تغذیه ضعیف: همانطور که در روش های تولک بری به آن اشاره شد، بسیاری از روش ها از طریق تحمل گرسنگی باعث تولک رفتن مرغ ها میشوند. بنابراین تغذیه ضعیف و ناکافی و تغییر اساسی در جیره غذایی نیز از دلایل مهم تولک رفتن مرغ ها و دیگر طیور میباشد.

بی نظمی در شیوه نگهداری، نوسانات دمایی محیط نگهداری، کمبود فضا، تراکم بیش از حد طیور در یک محیط و همچنین بیماری رایج مرغ نیز میتوانند باعث تولک رفتن بی موقع مرغ ها شوند. همچنین انگل های خارجی همانند کنه و شپشک نیز میتوانند باعث پرریزی شدید مرغ ها و تولک رفتن آنها شوند.

اصطلاحات محلی تولک رفتن مرغ

در ایران و مناطق مختلف، اصطلاحات محلی زیادی برای اشاره به «تولک رفتن» پرندگان وجود دارد. این اصطلاحات ممکن است بسته به هر شهر و حتی منطقه خاص آن شهر، متفاوت باشد. در ادامه به برخی از این اصطلاحات تفکیک‌ شده بر اساس برخی شهرها و مناطق اشاره می‌ کنم:

تهران و کرج:

در تهران و کرج، معمولاً به فرآیند تولک رفتن و ریزش پرهای قدیمی اصطلاح “پرکنی” گفته می‌ شود. پر زدن نیز وقتی پرهای جدید شروع به رشد می‌ کنند، مورد استفاده قرار میگیرد.

تبریز و آذربایجان شرقی:

در تبریز برای اشاره به تولک رفتن و رشد پرهای جدید از اصطلاح «پَر آوری» استفاده می‌ شود. همچنین در آذربایجان به خصوص در روستاها، زمانی که مرغ پرهای خود را می‌ ریزد، گفته می‌ شود که «پرها گم شده‌اند».

خراسان (مشهد و شهرهای اطراف):

مشابه به تبریز، در خراسان به دوره تولک پرندگان اصطلاح «پَر آوری» گفته می‌ شود.پر پاشی نیز در بعضی مناطق خراسان برای اشاره به ریزش پرها در طی دوره تولک به کار می‌ رود.

لرستان و مناطق غربی:

• پَر زدن: در لرستان و غرب کشور، این اصطلاح به معنای افتادن پرهای قدیمی و شروع پر درآوری است.
• پر گرفتن: در برخی نواحی لرستان از «پر گرفتن» برای اشاره به رشد پرهای جدید در پرندگان استفاده می‌ شود.

کردستان:

در مناطق کردستان گاهی گفته می‌ شود که پرندگان «پر شیار می‌ شوند»، به معنی ورود به دوره تولک و ریزش پرها می باشد. همچین در برخی مناطق دیگر گم کردن پر نیز برای تولک رفتن مرغ به کار میرود.

خوزستان:

در خوزستان این واژه به معنای تولک رفتن و ریزش پرها است. گاهی در اصطلاح محلی به پرندگان می‌ گویند که «پر می‌ کوبند». پَر به زمین زدن نیز در برخی نواحی خوزستان از این اصطلاح برای اشاره به افتادن پرها استفاده می‌ شود.

 آذربایجان غربی (ارومیه):

مشابه تبریز، در ارومیه نیز از واژه «پَر آواری» برای اشاره به دوره تولک و ریزش پرهای قدیمی استفاده می‌ شود. همچنین از پر گم شدن نیز برای نشان دادن ریزش پرها و ورود به دوران تولک استفاده می‌ شود.

کردی (زبان کرمانشاهی):

در زبان کردی کرمانشاهی به ریزش پرها و شروع تولک از این واژه استفاده می‌ شود. همچنین پَر ژواندن به معنای ریزش پرها و یا خروج پرهای قدیمی و رشد پرهای جدید در پرندگان است.

بوشهر و استان‌ های جنوبی:

• پر به باد دادن: در این مناطق به زمانی که مرغ‌ ها پرهای خود را می‌ریزند و وارد دوره تولک می‌ شوند، این عبارت را به کار می‌ برند.
• پر کردن: همانند برخی از مناطق دیگر، در جنوب کشور نیز برای اشاره به بازگشت پرهای جدید به مرغ‌ ها از «پر کردن» استفاده می‌ شود.

این اصطلاحات همگی به دوران طبیعی تولک پرندگان اشاره دارند و در گویش محلی به‌ طور رایج استفاده می‌ شوند.

سخن آخر

در این مقاله از وبلاگ چیکن هچ در مورد روش های تولک بری مرغ و همچنین نحوه جلوگیری از لک رفتن بی موقع مرغ های تخمگذار بحث کردیم. همانطور که گفته شد دوره لک یک دوره طبیعی و ضروری برای بسیاری از طیور می باشد. اما در پرورش صنعتی طیور زمان بندی دوره لک بسیار مهم بوده و مرغدار باید با تحلیل شرایط بازار تصمیم گیری کند. امروزه برای تولک بردن اجباری مرغ ها بیشتر روش های دارو درمانی مد نظر هستند.

سوالات متداول

در ادامه به سوالات پرتکرار کاربران در این راستا پرداخته شده است که عبارت است از:

بهترین وقت برای تولک بری مرغ تخمگذار چه زمانی است؟

ب طور معمول اقتصادی ترین سن بین 70 الی 80 سالگی است و  حدود 40 هفته بعد به بازار فروش عرضه می شود.

علت تولک بری اجباری مرغ های تخمگذار چیست؟

این نوع تولک برای بازسازی پرها و جوان‌ سازی بافت‌ های تخمدان و لوله رحمی کمک می‌ کند و می‌ تواند طول دوره تولید گله را افزایش دهد. این فرآیند باعث بهبود تولید تخم‌ مرغ، استحکام پوسته و کیفیت سفیده می شود و عموما به دلایل نامبرده شده انجام میگیرد.

تفاوت تولک طبیعی و اجباری مرغ چیست؟

تولک طبیعی معمولاً در پاییز و زمستان رخ می‌ دهد، اما تولک اجباری توسط مرغدار برای افزایش تولید تخم‌ صورت میگیرد.

آیا در دوره تولک، مرغ‌ ها تخمگذاری می‌ کنند؟

خیر، در این دوره تخمگذاری به‌ طور کامل متوقف می‌ شود.

تولک بردن اجباری مرغ‌ ها چه زمانی انجام می‌ شود؟

زمانی که تخمگذاری مرغ‌ ها کاهش یافته و نیاز به افزایش مجدد تولید تخم‌ مرغ وجود دارد.

چه تغذیه‌ ای در دوره تولک مناسب برای مرغ است؟

تغذیه‌ای با پروتئین بالا و مکمل‌ های ویتامینی و معدنی برای تقویت بدن مرغ‌ ها توصیه می‌ شود.