دلیل تخمگذاری غیر طبیعی مرغ و نحوه رفع این مشکل
اگر شما هم در زمینه ی پرورش مرغ تخمگذار فعالیت دارید، به احتمال زیاد تاکنون برایتان پیش آمده است که ببینید مرغ هایتان تخم هایی با پوسته و شکل های عجیب تولید می کنند.
اما دلیل تخمگذاری غیر طبیعی مرغ چیست؟ چرا مرغ ها تخم هایی با شکل های عجیب تولید می کنند؟ چگونه می توان این مشکل را رفع کرد؟ ایا می توان از تخم های با پوسته و شکل عجیب و متفاوت استفاده کرد؟
برای یافتن پاسخ تمامی این سوالات در این مقاله از چیکن هچ همراه ما باشید. در این نوشته قصد داریم انواع تخم های غیر عادی و دلیل تولید آنها توسط مرغ ها را مورد بررسی قرار دهیم.
چرا مرغ تخم های عجیب می گذارد؟
گاها برخی از مرغ ها، تخم های غیر عادی با ظاهر و اشکال نامتعارف می گذارند. به طور طبیعی درصد جزئی از تخم مرغ های تولیدی یک گله ممکن است غیر عادی باشند. اما اگر تعداد انها زیاد باشد، این عامل نشان دهنده ی وجود یک مشکل جدی و اساسی است.
موارد زیر می توانند در تولید تخم های غیر طبیعی توسط مرغ موثر باشند:
1) استرس
یکی از اصلی ترین دلایل تولید تخم های عجیب توسط مرغ ، استرس آن می باشد. موارد زیر در بروز استرس در مرغ تخمگذار و کاهش کیفیت تخم های تولیدی موثر هستند:
- کمبود مواد غذایی
- کمبود جا و مکان
- استرس گرمایی
- دما و رطوبت نامناسب محیط
- سر و صدای زیاد
- عدم تناسب تعداد اعضای گله
2) بیماری
بیماری از اصلی ترین دلایل تولید تخم های بی کیفیت و غیر طبیعی و یا عدم تولید تخم می باشد. بیماری های مختلفی می توانند سبب ایجاد چنین مشکلی در تخم مرغ شوند که از انها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت های باکتریایی، ویروسی، انگلی و قارچی
- انفولانزای مرغی
- برونشیت عفونی
- بیماری برفک
- کرم روده
- تیفوئید
3) کهولت سن
از دیگر دلایل تولید تخم های عجیب و بی کیفیت در مرغ کهولت سن آن می باشد. در اغلب موارد مرغ های تخمگذار تا سن 4 الی 5 سالگی قادر هستند تخم های باکیفیتی را تولید کنند. پس از این سن قابلیت و توانایی خود را در تولید تخم های با کیفیت از دست می دهند.
4) کمبود کلسیم و پروتئین
اصلی ترین نیاز مرغ برای تخمذاری کلسیم و پروتئین می باشد. این پرنده باید این دو ماده ی مغذی ضروری را از طریق رژیم غذایی خود دریافت کند. عدم توجه به تغذیه ی مرغ تخمگذار، و عدم دریافت کلسیم و پروتئین کافی، در کاهش کیفیت تخم های تولیدی و عجیب و نامتقارن بودن آنها بسیار موثر می باشد.
5) اصلاح نژاد مرغ ها
مرغ های اصلاح نژادی، سالانه بیش از 300 تخم تولید می کنند. این ویژگی بر خلاف قابلیت طبیعی آنها می باشد. زیرا هر مرغ برای اینکه بتواند یک تخم را به بهترین شکل تولید کند، به 24 ساعت زمان نیاز دارد. در مرغ های اصلاح نژادی چون تخم ها سریع تر از حالت معمول تولید می شوند، به همین دلیل احتمال تولید تخم های عجیب بیشتر است.
انواع شکل تخم های غیر طبیعی در مرغ
در ادامه به بررسی انواع شکل های تخم های غیرطبیعی در مرغ می پردازیم و دلایل ایجاد چنین اشکالی را بیان می کنیم:
-
تخم مرغ بدون پوسته
یکی از متداول ترین اشکال غیر طبیعی تخم، حالت بدون پوسته ی آن می باشد. این نوع تخم مرغ ممکن است کل پوسته و یا قسمتی از آن را نداشته باشد ولی غشاء آن سالم باشد. افزودن پوسته به تخم از آخرین گام های تولید تخم در طیور می باشد. گاهی این مرحله بنابه دلایل زیر حذف می شود و یا انجام نمی گیرد:
- استرس
- نور بیش از حد
- کمبود کلسیم یا عدم جذب کلسیم به خاطر فسفر زیاد
- التهاب تخمدان
- استرس گرمایی
- بیماری
-
تخم مرغ با پوسته ی نازک
این نوع از تخم مرغ دارای پوسته ی بسیار نازکی می باشد که با کمترین ضربه می شکند. موارد زیر می توانند در تولید تخم مرغ با پوسته ی نازک موثر باشند:
- مصرف بیش از حد نمک در جیره ی غذایی
- عدم تناسب مصرف کلسیم و فسفر
- استرس گرمایی
- اختلال در عملکرد غده ی تشکیل پوسته ی تخم
-
تخم مرغ با پوسته ی نرم
تولید تخم مرغ با پوسته ی نرم بیشتر در فصل تابستان در مرغ ها رایج است. زیرا با افزایش دمای هوا، مرغ ها برای اینکه بدن خود را خنک کنند شروع به نفس نفس زدن می کنند. در این حالت با تبخیر اب از بدن مرغ ها، جذب کلسیم در آنها کاهش می یابد. این عامل هم باعث می شود که مرغ تخم هایی با پوسته ی نرم تولید کند.
به همین دلیل توجه به دمای محیطی نگهداری مرغ ها، در نحوه ی تخمگذاری و تعداد تخم های آنها بسیار موثر است.
-
تخم مرغ فاسد (Lash Egg)
یکی از بدترین حالت های غیرطبیعی تخم مرغ، حالت فاسد می باشد. این نوع تخم ها در واقع تخم نیستند بلکه شبیه به یک تومور و غده ای می باشند که در اثر عفونت (سالپنگیت) و التهاب تخمدان ایجاد می شوند.
داخل این نوع تخم ها چرک، زرده و سفیده و احتمالا بافتی از تخمدان مرغ وجود دارد. همچنین این نوع تخم ها می توانند نرم و یا سخت باشند. تخم های فاسد بد بو و غیر قابل مصرف هستند. مرغ هایی که چنین تخم هایی را تولید می کنند، بدن آنها سعی دارد راهی را برای خارج کردن عفونت پیدا کنید. این نوع مرغ ها در اغلب موارد بیش از 6 ماه زنده نمی مانند.
-
تخم مرغ با رنگ پوسته ی متفاوت (Incomplete Pigmentation Egg)
گاها پوسته تخم مرغ رنگ اصلی خود را ندارد و یا تنها بخشی از آن به رنگ اصلی است. در واقع رنگدانه های پوسته ی این نوع تخم ها به صورت ناقص شکل می گیرد. این مشکل بیشتر در اثر استرس گرمایی ایجاد میشود. اما تغذیه نامناسب و عفونت ویروسی نیز از دیگر دلایل بالقوه این نوع تخم مرغ ها می باشند.
-
تخم با برآمدگی های رسوبی
برآمدگی های روی پوسته تخم مرغ، اکثرا به خاطر رسوب کلسیم اضافی می باشد. محل برامدگی ها نیز می تواند بزرگ یا کوچک باشد و عموما سفید رنگ هستند.
همچنین اختلال در غده پوسته ساز و یا استرس در زمان پوسته سازی نیز می تواند از دیگر دلایل تولید این نوع تخم مرغ ها باشد. تخم مرغ هایی که دارای انباشتگی و رسوب کلسیم هستند برای جوجه کشی مناسب نیستند ولی بدون هیچ مشکلی می توان آنها را برای مصارف خوراکی استفاده کرد.
-
پوسته ی ناهموار در تخم مرغ
سطح این نوع تخم مرغ ها صاف نیست و ناهموار و راه راه می باشد. این اختلال در مرحله پوسته سازی پیش می اید و پوسته های اضافی به شکل ناهمواری بر روی یک دیگر انباشته می شوند.
علت تولید این نوع تخم مرغها ممکن است به خاطر فشار ناشی از کمبود جا و پرخاشگری بین مرغ ها باشد. همچنین عفونت روده ای نیز ممکن است باعث اختلال در عملکرد غده پوسته ساز شود تا چنین تخم مرغ هایی تولید شوند.
-
پوسته ی راه راه در تخم مرغ
تخمدان مرغ ها هر بار فقط یک عدد تخمک برای تولید تخم آزاد میکند و بین ازاد شدن هر کدام از تخمک ها نیز فاصله زمانی معینی وجود دارد. اما گاها این زمان بندی در اثر استرس و تغییر در شدت و ساعات روشنایی دچار مشکل میشود.
زمانی که دو تخمک وارد غده پوسته ساز میشوند، عملیات تشکیل پوسته بر روی اولین تخم مختل میشود و یک لایه کلسیم اضافی (به شکل نوار یا هاله سفید رنگ) بر روی پوسته شکل می گیرد. همین عامل هم سبب ایجاد تخم هایی با پوسته های راه راه می شود.
-
شکل گیری تخم مرغ داخل تخم مرغ
این یک اتفاق نادر است و زمانی رخ می دهد که تخمک دوم قبل از اتمام اولین تخمگذاری در تخمدان رها شود. در نتیجه ی این اتفاق اولین تخم در غده پوسته ساز معکوس می شود و منتظر می ماند تا تخمک دوم نیز به این مرحله برسد.
در نهایت تخم اولی با پوسته درون تخم دومی محصور می شود و در نهایت یک پوسته کامل هر دوی این تخم ها را میپوشاند. این نوع تخم مرغ ها در ظاهر اندازه درشتی دارند و برای جوجه کشی اصلا قابل استفاده نیستند.
-
وجود خطوطی به حالت کمربند روی تخم
اگر پوسته تخم مرغ در غده ی پوسته ساز بشکند، پوسته مجددا در آن بخش با کلسیم اضافی ترمیم می شود. محل ترمیم تخم نیز به شکل یک کمربند بر روی پوسته تخم می افتد. برخی از دلایل بروز چنین اتفاقی عبارتند از:
- نور ناکافی یا بیش از حد
- فشار و تنش زیاد
- تراکم زیاد گله
- سن بالای مرغ تخمگذار
گاها نیز بر روی پوسته تخم اثر شکستگی ترمیم یافته وجود دارد که این نوع مشکل نیز بیشتر به خاطر بیماری آنفولانزای مرغی، برونشیت عفونی و غده پوسته ساز نابالغ می باشد.
-
تخم مرغ کشیده، باریک و یا گرد
این نوع تخم ها به جای اینکه بیضی شکل باشند، یا بیش از حد دراز و کشیده هستند و یا خیلی گردند. . علت اصلی این نوع تخم مرغ ها می تواند ناشی از مواترد زیر باشد:
- عملکرد نادرست غده پوسته ساز
- بیماری آنفولانزا
- برونشیت عفونی
- سندرم قطع تخم مرغ
- فشار و یا شلوغی بیش از حد
این تخم ها نیز برای جوجه کشی منسب نیستن و بهتر است به عنوان مواد غذایی نیز مورد استفاده قرار نگیرند.
سوالات متداول
علت لمبه انداختن مرغ خانگی چیست؟
آیا راهی برای درمان لمبه مرغ وجود دارد؟
بله. برای درمان تخم لمبه مرغ باید میزان کلسیم و فسفر موجود در جیره ی غذایی انها را متعادل کنید. به علاوه توصیه می شود در جیره ی غذایی آنها از پودر آهک و یا پودر صدف استفاده کنید و مرغ ها را به دور از استرس و نور بیش از حد نگهدارید.
برای تقویت پوسته ی تخم مرغ چه باید کرد؟
یکی از بهترین راهکار های تقویت پوسته ی تخم در مرغ های تخمگذار، استفاده از مکمل های معدنی است. این مکمل ها دز مشخصی از کلسیم، فسفر، ویتامین D و سایر عناصر مورد نیاز برای تقویت تخم ها را دار می باشند و سبب تولید تخم هایی با نهایت کیفیت می شوند.
علت چروک شدن پوسته ی تخم مرغ چیست؟
پوسته ی تخم مرغ به دو دلیل ممکن است چروک شود. اول اینکه مرغ های مسن چون توانایی کافی را برای تخمگذاری ندارند، تخمی با پوسته ی نازک تولید می کنند. این تخم هم در مجرای تخمگذاری تحت فشار قرار می گیرد و پوسته ی آن چروک می شود. مورد بعدی این است که با افزایش سن مرغ، اندازه ی تخم هایی که تولید می کند بزرگتر می شود. به همین دلیل این تخم ها نیز به خاطر اندازه شان در مجرای تخم گذاری تحت فشار قرار می گیرند و چروک می شوند.
تخم مرغ کوچک بهتر است یا بزرگ؟
ایده ال ترین تخم مرغ، تخمی است که دارای پوسته ی صاف با ضخامت استاندارد و شکل متقارن باشد. اندازه ی تخم باید متوسط باید و وزن آن مقداری مابین 60 الی 65 گرم باشد.
چرا مرغ تخم کوچک می گذارد؟
یکی از اصلی ترین دلایت تولید تخم های کوچک عدم رسیدن مرغ تخمگذا به سن بلوغ می باشد. همچنین دیگر عواملی مانند کمبود مواد غذایی به ویژه کلسیم و پروتئین، کمبود آب و عدم دریافت نور کافی می باشد.
برای درمان کمبود کلسیم مرغ چه باید کرد؟
شما می توانید برای درمان کمبود کلسیم در مرغ های تخمگذار از مکمل کلسیم، پودر پوسته ی تخم مرغ، پودر صدف، پودر استخوان و یا پودر آهک استفاده کنید.
جمع بندی
در این مطلب انواع تخم مرغ غیر عادی و دلیل تولید این نوع تخم ها را شرح دادیم. سایر اشکال نامتعارف تخم مرغ از جمله تخم با لکه های زیاد و یا تخم مرغ هایی که سطح برجسته دارند، بیشتر به دلیل اختلال در مرحله پوسته سازی می باشد.
به طور کلی عواملی همچون بیماری ویروسی مثل انفولانزای مرغی، برونشیت عفونی، کمبود کلسیم یا عدم جذب کلسیم، نور نامناسب، تنش و استرس، سن، شرایط محیطی و تغذیه نامناسب بر تخمگذاری مرغ تأثیرگذار است. مطالب بیشتر و نکات مهم درباره تخمگذاری مرغ و افزایش تخمگذاری مرغ را در لینک مشخص شده بخوانید.
مرغ های من تخم کوچک میگذارند
سلام آقای شهبازی عزیز
پروتئین و کلسیم جیره کمه که تخم کوچیک میذارن از جیره غذایی متعادل استفاده کنید برای تغذیشون