روش های افزایش تخمگذاری شترمرغ (+عوامل موثر)
شرایط نگهداری و پرورش شترمرغ با دیگر طیور بسیار متفاوت است. اما یکی از مشکلات اصلی در پرورش شترمرغ ها کاهش تخمگذاری آنها می باشد اینکه چه عواملی منجر به کاهش تخمگذاری شترمرغ می شود و چگونه میتوان به افزایش تخمگذاری شترمرغ ها کمک کرد در این نوشته از چیکن هچ به طور مفصل به آن پرداخته شده است.
چه عواملی در تخمگذاری شترمرغ موثر است؟
عوامل مختلفی در تولید مقل شترمرغ و تخمگذاری آنها تاثیر میگذارد که در ادامه به توضیح هر یک از این موارد پرداخته شده است.
1). نسبت نر به ماده در گله شترمرغ
شترمرغ های مولد را می توان به روش های مختلفی سازمان دهی کرد، از جمله نگهداری به صورت گله ای یا در گروه های کوچک تر با ترکیب های متفاوتی از نر و ماده. متداول ترین روش، تشکیل گروه های سه تایی است که شامل یک نر و دو ماده می شود. همچنین، گروه‌های پنج تایی (دو نر و سه ماده)، هشت تایی (سه نر و پنج ماده) نیز در برخی مناطق رواج دارد.
در آفریقای جنوبی، شترمرغ های مولد اغلب در گله های بزرگ نگهداری می شوند و نسبت نر به ماده معمولا بین ۵ تا ۶ نر برای هر ۱۰ ماده است، که مشابه نسبت ۱ نر به ۲ ماده در سیستم است.
با این حال، مطالعات نشان داده اند که گله های دو و سه تایی در مقایسه با گله های بزرگ تر، عملکرد بهتری از نظر تولید جوجه دارند.
2). گرمی و سردی هوا
شترمرغ به شدت تحت تأثیر شرایط اقلیمی و محیطی قرار دارد و عواملی مانند دما، شدت تابش خورشید، وزش باد و میزان رطوبت، نقش مهمی در عملکرد تولید مثلی این پرنده ایفا می کنند. این عوامل محیطی نه تنها بر توان تولید مثلی نر و ماده اثرگذار هستند، بلکه مستقیماً بر میزان باروری، درصد جوجه درآوری و نرخ بقای جوجه ها تاثیر دارند.
در شرایط اقلیمی سرد، شترمرغ دچار کاهش فعالیت و افت متابولیسم شده و در نتیجه باروری و میزان تخمگذاری آن کاهش می یابد. همچنین، به دلیل افزایش نیازهای انرژی زا، مصرف خوراک بیشتر شده و هزینه های نگهداری بالا می رود. از سوی دیگر، در اقلیم های گرم و خشک، افزایش شدید دما و تابش مستقیم خورشید باعث کاهش تمایل به جفت گیری در هر دو جنس و در نتیجه افت باروری می شود. تحقیقات نشان داده
- اقلیم سرد و خشک (نوار غربی): میانگین فصل تولید ۷ ماه
- اقلیم معتدل و خشک (نوار میانی): میانگین فصل تولید ۸.۴ ماه
- اقلیم گرم و خشک (نوار شرقی): میانگین فصل تولید ۷.۷ ماه
3). وزش باد و شدت آن
وزش باد از عوامل محیطی مهمی است که بر سلامت، تغذیه و تولید مثل شترمرغ های مولد تأثیر می گذارد. در اقلیم های سرد، بادهای پاییزی موجب توقف زودهنگام تخمگذاری و کاهش میل جفت گیری می شوند، در حالی که در مناطق گرم، بادهای داغ تابستانی اثر مشابهی بر باروری دارند.
بادهای شدید می توانند منابع آب را با گرد و غبار و کود آلوده کرده و مشکلات گوارشی و تنفسی ایجاد کنند. در مناطق با خاک شور، نفوذ ذرات نمکی به خوراک و آب، موجب اختلالات تغذیه ای و ناراحتی های چشمی می شود. همچنین، پراکندگی جیره غذایی در اثر باد، کمبود مواد مغذی و استرس را افزایش داده و ممکن است باعث رفتارهایی مانند پرخوری عصبی شود.
برای کاهش این اثرات، می توان با کاشت درختان مقاوم، ایجاد بادشکن، نصب سایه بان و مدیریت بهینه خوراک و آب، شرایط بهتری برای شترمرغ های مولد فراهم کرد و بهره وری را افزایش داد.
4). ابعاد و مساحت مناسب قفس
ابعاد و مساحت قفس شترمرغ مولد تاثیر مستقیمی بر تولید تخم و باروری دارد. در برخی موارد، به منظور کاهش هزینه ها، مساحت سرانه هر مولد تا ۶۰ مترمربع کاهش می یابد، اما کوچک شدن بیش از حد فضا باعث کاهش تحرک، افزایش چربی، افزایش نزاع و کاهش نطفه داری می شود.
مطالعات نشان داده اند که در قفس‌های ۳۰۰ مترمربعی، بهترین عملکرد تولید مثلی مربوط به نسبت ۱ نر به ۱ ماده (مساحت سرانه ۱۵۰ مترمربع) بوده و کمترین عملکرد در گروه های ۵ تایی (مساحت سرانه ۶۰ مترمربع) مشاهده شده است. افزایش تراکم منجر به کاهش تخمگذاری، درصد نطفه داری و جوجه آوری به دلیل افزایش درگیری میان پرندگان می شود.
5). سن
سن شترمرغ تاثیر مستقیمی بر تخمگذاری و نطفه داری تخم ها دارد. این پرندگان در سن ۲ تا ۳ سالگی به بلوغ جنسی کامل می رسند و معمولا از ۳۰ هفتگی توانایی تخم گذاری دارند. با این حال، شترمرغ های اهلی در ایران تنها در فصل بهار تخمگذاری می کنند. بنابراین، اگر پرنده ای در پاییز به سن تخمگذاری برسد، اولین دوره تخمگذاری آن تا بهار به تعویق می افتد.
6). استرس
در زمان تخمگذاری شترمرغ ها نسبت به محیط اطراف خود حساس می باشد. در این زمان باید حتما محیط پرورش به دور از سر و صدا و فشارهای عصبی باشد. زیرا باعث ایجاد استرس در پرنده شده و استرس هم بر تعداد تخمگذاری و هم بر نطفه دار بودن تخم ها اثر منفی به جا میگذارد.
7). کیفیت تغذیه
یکی دیگر از موارد تأثیرگذار بر تخمگذاری شترمرغ ، نحوه تغذیه این پرنده می باشد. برای اینکه راندمان تخمگذاری این پرنده ایده آل باشد، غذای دریافتی آنها باید به اندازه کافی مواد مغذی از جمله پروتئین ، کلسیم و ویتامین ها را داشته باشد.
همچنین نسبت کلسیم به فسفر جیره نیز باید رعایت شده باشد. برای همین حتما در فصل تخمگذاری یک جیره غذایی اصولی با پیشنهاد دامپزشک برای شترمرغ های مولد تهیه کنید. پیشنهاد میشود مقاله غذای شترمرغ را هم مطالعه کنید.
8). ژنتیک
نژادهای مختلفی از شترمرغ وجود دارد و میزان تخمگذاری هر یک از نژادها بایکدیگر متفاوت است. ژنتیک تأثیر مستقیمی بر کیفیت تخمگذاری و همچنین درصد نطفه داری تخم ها دارد. اگر شترمرغ های مورد پرورش در اثر ترکیب چندین نژاد دارای اختلال ژنتیکی باشند، مطمئنا راندمان تخمگذاری آنها نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
تعداد تخمگذاری شترمرغ
تعداد تخمگذاری شترمرغ در هر سال به چند مورد از جمله سن، نژاد و آب و هوا بستگی دارد.
در اولین سال تخمگذاری، معمولا ماده بین 14 الی 21 عدد تخم میگذارد. در سن 4 الی 5 سالگی شترمرغ ها معمولا تخمگذاری بالایی دارند. تخمگذاری این پرنده به صورت یک روز در میان میباشد.
دوره تخمگذاری این پرنده از اواخر زمستان یا ابتدای بهار شروع شده و معمولا تا اواخر تابستان ادامه دارد. این موضوع بستگی به آب و هوای منطقه پرورش دارد. در طول سال شترمرغ بین 40 الی 60 عدد تخم میگذارد و در برخی موارد نیز بیشتر یا کمتر از این مقدار می باشد.
به صورت طبیعی شترمرغ ماده وقتی 15 الی 20 عدد تخم میگذارد، کرچ شده و بر روی آنها می خوابد. اما در فارم های پرورش شترمرغ برای جوجه کشی از این پرنده از ماشین جوجه کشی شترمرغ استفاده میکنند تا تخمگذاری این پرنده ادامه داشته باشد. برای مشاهده انواع دستگاه جوجه کشی شترمرغ کلیک کنید:
برای جلوگیری از کرچ شدن شترمرغ لازم است که تخم ها را به موقع جمع آوری کنید. زیرا اگر بیش از 5 عدد تخم در لانه باشد، شترمرغ ماده برای جوجه کشی از آنها تحریک میشود.
برای افزایش تخمگذاری شترمرغ چه باید کرد؟
سلنیوم و روی این دو ماده معدنی برای بهبود عملکرد تولیدمثلی ضروری هستند و معمولا در جیره شترمرغ لحاظ می شوند. مصرف بیش از حد آن ها می تواند سمی باشد، بنابراین باید دوز مناسب رعایت شود. همچنین پروبیوتیک ها برای بهبود هضم و افزایش جذب مواد مغذی مفید هستند. پروبیوتیک های مخصوص شترمرغ در بازار موجودند.
عرق بابونه آرام بخش طبیعی است و در کاهش استرس پرنده مؤثر است، اما مقدار مصرفی آن باید کنترل شود.
سخن آخر
در این مطلب از سایت چیکن هچ، عوامل اصلی تأثیرگذار بر میزان تخمگذاری شترمرغ را توضیح دادیم. همانطور که ذکر شد مواردی از جمله شرایط محیط نگهداری، نوع تغذیه، سن، ژنتیک و آب و هوا بر تعداد تخمگذاری این پرنده تأثیرگذار می باشند.
سوالات متداول
در ادامه به سوالات پرتکرار کاربران در این راستا پرداخته شده است که عبارتند از:
آیا تغذیه بر تخمگذاری شترمرغ تاثیر دارد؟
بله، تغذیه مناسب نقش کلیدی در تخمگذاری شترمرغ دارد. جیره غذایی باید حاوی مقادیر کافی پروتئین (حدود ۱۶٪)، کلسیم (حدود ۱.۲٪) و فسفر (حدود ۰.۶٪) باشد. کمبود یا عدم تعادل در این مواد مغذی می تواند منجر به کاهش تخمگذاری و کیفیت پایین تخم ها شود.
آیا استفاده از مکمل ها می تواند به افزایش تخم گذاری شترمرغ کمک کند؟
بله، استفاده از مکمل های تغذیه ای می تواند به بهبود تخم گذاری کمک کند. مکمل هایی مانند ویتامین‌های A، D3، E و مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر برای بهبود عملکرد تولیدمثلی توصیه می شوند. همچنین، استفاده از پروبیوتیک ها می تواند به بهبود گوارش و جذب مواد مغذی کمک کند.
آیا نژاد شترمرغ بر تخمگذاری تأثیر دارد؟
بله، نژاد شترمرغ می‌تواند بر تعداد و کیفیت تخم ها تاثیرگذار باشد. برخی نژادها به دلیل ویژگی های ژنتیکی، تخمگذاری بیشتری دارند.
