کانیبالیسم در مرغ ها

یکی از اصلی ترین و جدی ترین مشکلات رفتاری که در پرورش طیور و به ویژه مرغ ها می توانید شاهد آن باشید ، کانیبالیسم و یا همنوع خواری می باشد که می تواند سبب افزایش مرگ و میر و کاهش بهره وری کسب و کارتان شود.اما آیا تا به حال فکر کرده اید دلیل این رفتار غیرطبیعی که طی آن مرغ ها به نوک‌ زنی، کندن پر یا خوردن گوشت یکدیگر می ‌پردازند چیست؟

در این مقاله از وبلاگ چیکن هچ به بررسی مفصل دلایل ، علائم، پیامد ها و روش ‌های پیشگیری و درمان کانیبالیسم در مرغ‌ ها می پردازیم

دستگاه جوجه کشی ۱۶۸ تایی اسکندری

» جوجه کشی دقیق و حرفه ای از تخم نطفه دار مرغ

» برخورداری از سنسور دما و رطوبت SHT نسل 4

» دارای قابلیت کارکرد با برق شهری و باتری

مشاوره خرید دستگاه

خرید دستگاه جوجه کشی ۱۶۸ تایی اسکندری

بیماری کانیبالیسم چیست ؟

بیماری کانیبالیسم که تحت عنوان همنوع خواری یا دگرخواری نیز شناخته می شود، نوعی از رفتار ناهنجار و پرخاشگرانه در میان طیور پرورشی به ویژه مرغ و بلدرچین می باشد و به سرعت در میان اعضای گله شیوع پیدا می کند.

این بیماری منشاء ویروسی و یا باکتریایی ندارد و منشاء آن کاملا روانی است و همانگونه که ذکر شد، در آن مرغ ها شروع به نوک زدن به قسمت سر ، خوردن پر ها ، نوک زدن به پاها و زخمی کردن انگشت ها و پاهای خود و یا هم نوعان خود می کنند.

کانیبالیسم در مرغ ها سبب بروز چه رفتار هایی می شود ؟

کانیبالیسم در مرغ‌ ها می‌ تواند با بروز رفتار های تهاجمی و پرخاشگرانه ‌ای همراه باشد که در ادامه به مهم ‌ترین آن‌ ها پرداخته می‌ شود:

دلایل بروز بیماری کانیبالیسم در مرغ ها

بیماری کانیبالیسم در مرغ ها، نه به خاطر میکروارگانیسم های بیماری زا بلکه ممکن است به خاطر ترکیبی از عوامل زیستی و یا محیطی بروز کند.  از جمله ی این عوامل می توان به استرس، تراکم بالا، تغذیه نامناسب و شرایط نامطلوب محیطی اشاره کرد. در ادامه به بررسی کامل تر دلایل بروز این عارضه در مرغ ها پرداخته می شود.

نور زیاد و تابش مستقیم نور خورشید

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور حاصل از لامپ های با شدت نور زیاد و همچنین تابش نور مستقیم ، می تواند سبب تحریک سیستم عصبی مرغ ها شده و باعث بروز استرس نوری در آنها شود. در نتیجه ، مرغ ها شروع به بروز دادن رفتار های تهاجمی نسبت به یکدیگر خواهند کرد.

دمای بالای محیط

در نظر گرفتن یک بازه ی دمایی استاندارد برای مرغ ها در سالن پرورشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در صورتی که دمای سالن مرغداری بیش از حد بالا باشد، بروز استرس حرارتی در مرغ ها ، سبب بروز رفتارهای پرخاشگرانه و در نهایت ایجاد بیماری کانیبالیسم می گردد.

همچنین گرمای بیش از حد باعث کاهش اشتها، بی قراری و تجمع طیور در نقاط خنک تر می گردد و این تجمع نیز می تواند در تشدید بیماری کانیبالیسم موثر باشد.

بنابراین تنظیم حرارت سالن، جلوگیری از نوسانات شدید دما و حفظ دمای سالن مرغداری در محدوده ی 20 تا 24 درجه سانتی گراد برای مرغ های بالغ بسیار حائز اهمیت است.

تراکم زیاد مرغ ها در سالن

به ازای هر مرغ بالغ در سالن مرغداری ، حداقل 0.5 متر مربع فضا لازم است تا بتواند آزادانه حرکت کند. در صورتی که تعداد مرغ هایی که در سالن پرورش می دهید، بیش از اندازه زیاد باشد و مرغ ها فضای کافی برای حرکت ، جابجایی و تغذیه را نداشته باشند، به خاطر رقابت بر سر چنین فاکتور هایی رفتار های تهاجمی بیش از حد از خود نشان خواهند داد. همین عوامل نیز دلیلی بر روز عارضه ی کانیبالیسم در مرغ ها می باشد.

کمبود پروتئین در جیره ی غذایی

یکی از اصلی ترین دلایل بروز بیماری کانیبالیسم در مرغ ها، عدم دسترسی به جیره ی غذایی کامل می باشد. در صورتی که میزان پروتئین جیره ی غذایی کمتر از حد استاندارد باشد ، در این حالت مرغ ها قادر به تامین اسید آمینه های ضروری بدن خود نخواهند بود. در نتیجه برای جبران این کمبود شروع به نوک زدن به پر ها، پوست وحتی گوشت یکدیگر می کنند. به طور معمول میزان پروتئین مورد نیاز مرغ ها در هر دوره از رشد انها به شرح جدول زیر است :

کمبود نمک در جیره ی غذایی

نمک خوراکی یکی از مواد معدنی ضروری در جیره غذایی مرغ ها می باشد که نقش مهمی در تنظیم تعادل الکترولیتی، عملکرد عصبی و متابولیسم بدن دارد. کمبود نمک در جیره می ‌تواند باعث بروز رفتارهای غیرعادی از جمله پرخاشگری، نوک‌ زنی به پرها، و در موارد شدید تر، کانیبالیسم شود. به ‌طور معمول، میزان نمک مورد نیاز در جیره طیور حدود 0.3 تا 0.5 درصد می باشد. دقت داشته باشید که هم کمبود و هم مصرف بیش از حد نمک می تواند برای مرغ ها آسیب زا باشد.

تعداد آبخوری و دانخوری ناکافی

کمبود یا توزیع نامناسب آبخوری و دانخوری می‌تواند باعث رقابت شدید میان مرغ‌ ها برای دسترسی به آب و غذا  شود. این رقابت می ‌تواند استرس و تنش را در گله افزایش دهد و طیور را به سمت رفتارهای پرخاشگرانه و کانیبالیسم سوق دهد.

برای پیشگیری از این مسائل، باید تعداد و ظرفیت آبخوری ‌ها و دانخوری‌ ها به اندازه‌ ای باشد که هر مرغ بتواند به راحتی به منابع غذایی و آب دسترسی داشته باشد. به‌طور کلی، برای هر 10 تا 15 مرغ بالغ، یک آبخوری و یک دانخوری مناسب باید در نظر گرفته شود تا از بروز مشکلات رفتاری مانند کانیبالیسم جلوگیری شود.

سیستم تهویه غیر استاندارد

در صورتی که سالن پرورش مرغ ها، سیستم تهویه ی استانداردی نداشته باشد، در این حالت، دما ، رطوبت و کیفیت هوای سالن به درستی کنتترل نمی شود. همین عامل نیز منجر به تجمع گازهای مضر مانند آمونیاک، افزایش دمای محیط، کاهش میزان اکسیژن و افزایش رطوبت می‌ شود. این شرایط استرس شدیدی به مرغ ها وارد کرده و باعث تحریک رفتارهای پرخاشگرانه و کانیبالیسم می‌ شود.

بنابراین ضروری است که سیستم تهویه به گونه ‌ای طراحی شود که هوا به طور یکنواخت در سالن جریان پیدا کند، گازهای مضر تخلیه شوند و دما و رطوبت در بازه ‌های استاندارد حفظ شود. استفاده از فن‌ و هواکش هایی با ظرفیت مناسب، از جمله اقدامات مؤثر برای جلوگیری از کانیبالیسم در مرغ ها می باشد.

وجود طیور زخمی یا مرده در سالن مرغداری

وجود مرغ های زخمی یا مرده در سالن پرورش می ‌تواند به عنوان یک عامل تحریک‌کننده برای بروز رفتارهای کانیبالیسم در میان گله عمل کند. پرندگان سالم ممکن است به طور طبیعی به پرندگان ضعیف یا زخمی حمله کنند. چراکه وجود خون روی بدن هر یک از اعضای گله،  یکی از عوامل محرک برای بروز رفتار کانیبالیسم در سایر طیور می باشد.

به‌علاوه، مشاهده پرندگان مرده یا زخمی می‌تواند استرس و اضطراب را در گله افزایش دهد و محیطی پرتنش ایجاد کند که در آن رفتارهای تهاجمی و نوک ‌زنی تشدید می‌ شود.

بنابراین باید به ‌طور مداوم پرندگان زخمی یا مرده را از سالن حذف کرده و شرایط بهداشتی سالن را به دقت کنترل کنید. همچنین، جداسازی مرغ های آسیب ‌دیده از گله و درمان به موقع آنها به پیشگیری از انتشار رفتارهای کانیبالیستی کمک می‌کند.

درمان کانیبالیسم مرغ

یکی از اصلی ترین راهکار های درمان کانیبالیسم در مرغ ها ، این است عوامل زمینه ساز عارضه ی کانیبالیسم را شناسایی و رفع کنید. یکی از روش ‌های درمان فوری، کاهش شدت نور سالن و استفاده از نور قرمز یا کم‌ نور است که می ‌تواند رفتارهای پرخاشگرانه را سریعاً کاهش دهد.

همچنین، جداسازی پرندگان مهاجم یا زخمی و فراهم کردن تغذیه کامل و متعادل (شامل مکمل‌ های ویتامینی و معدنی) از جمله اقدامات مؤثر در درمان کانیبالیسم است.  در موارد شدید، می ‌توانید از تکنیک ‌هایی مانند نوک ‌چینی استفاده کنید.

روش درمان کانیبالیسم با نمک

یکی از روش های سنتی و موثر که در درمان کانیبالیسم مرغ ها بسیار حائز اهمیت است ، استفاده از نمک می باشد. درمان کانیبالیسم با نمک به این طریق است که می توان به مدت 3 روز میزان نمک موجود در جیره ی غذایی را به 3 الی 4 درصد افزایش داد. همچنین می توانید به مدت 1 یا 2 روز در به میزان 1 الی 2 گرم نمک در هر لیتر آب آشامیدنی مرغ ها اضافه کنید.

سخن آخر

در این مقاله از چیکن هچ درباره ی بیماری کانیبالیسم در مرغ ها بحث کردیم. کانیبالیسم یکی از مهم ترین مشکلات رفتاری در مرغ ها می باشد که می تواند تلفات، کاهش تولید و آسیب‌های اقتصادی جدی به همراه داشته باشد. این رفتار عمدتاً در نتیجه عوامل محیطی، تغذیه ‌ای و مدیریتی بروز می‌کند. مدیریت دقیق، نظارت مستمر و تأمین نیازهای رفتاری و فیزیولوژیکی طیور، بهترین راه برای کنترل و کاهش این پدیده نامطلوب است.